Cümlede Anlam

Neden Sonuç, Amaç Sonuç ve Koşul Cümleleri

May 14, 2015

47124

Neden Sonuç Cümleleri (Sebep Sonuç , Yargı Gerekçe)

Birden fazla yargı bildiren cümlelerde bir yargı diğerinin nedenini, gerekçesini , sebebini söylerse bu tarz cümleler neden – sonuç cümleleri olarak karşımıza çıkar. Bir yargının gerçekleşme nedeni söylendiği için “Neden, Niçin?” gibi sorulara cevap alırız. Cümle yapısı kurulurken “çünkü, diye, ki, için, -diği için, -diğinden, -den dolayı, -den ötürü, -den sebeple, nedeniyle” gibi bağlaç veya ekler kullanılırız.

Neden – Sonuç Cümlesi Örnekleri

Kar tatili olduğu için sınavlar ertelendi. (Sınavlar neden ertelendi? Kar tatili olduğu için.)

Yeteri kadar çalışmadığından sınavı kazanamadığını kendisi de biliyor. (Neden sınavı kazanamadı? Yeteri kadar çalışmadığı için.)

Sen gelmedin diye penceremde çiçek açmadı.

Geleceğimi biliyordu ki benden önce çıktı. ( Neden benden önce çıktı? Geleceğimi bildiği için.)

Zorlansa da çok sevdiği için o okulu bitirebildi.

Yola erken çıkacağından ötürü erken yattı.

Ziyaretine gelmememden dolayı bana biraz küskün davranıyor.

Amaç – Sonuç Cümleleri

Birden fazla yargıda bir tanesi diğerinin gerçekleştirme amacını ifade eder. Bir cümle içerisinde birden fazla yargıda amaç – sonuç ilgisi olabileceği gibi iki farklı cümle arasında da amaç – sonuç ilgisi olabilmektedir. Amaç sonuç ilişkisi bulunan cümleler veya yargılar birbirlerine genelde “-mek amacıyla, diye, -mek üzere, -mek için” gibi sözcük veya eklerle bağlanır. Yargılardan, cümlelerden birine soracağımız “Ne amaçla? Niçin?” soruları bize amaç bildiren cümleyi veya yan cümleciği gösterir.

Amaç Sonuç Örnek Cümleleri

Evini satmak amacıyla ta İstanbullardan Ankara’ya geldi. (Ne amaçla? Evini satmak amacıyla.)

Kaanla buluşmak için erkenden hazırlandı ve yola koyuldu. (Niçin erkenden hazırlandı ve yola koyuldu? Kaanla buluşmak için.)

Büşra saçlarını boyatmak üzere kuaförün yollarını tutmuştu.

Ferhat Şirin’e kavuşabilmek için dağları delmemiş miydi?

UYARI

Neden – sonuç cümleleri ile amaç – sonuç cümleleri karışabilmektedir. Neden bildiren cümlelerde her iki yargı gerçekleşmiş iken amaç cümlelerinde yargının bir tanesi gerçekleşmemiştir.

Düzenli spor yaptığı için zayıfladı. (1. Yargı gerçekleşmiş = + / 2. Yargı gerçekleşmiş = + )

Bu cümlede düzenli spor yapmak gerçekleşmiş bir yargıdır. Zayıflamak da gerçekleşmiş bir yargıdır. Neden zayıfladı, diye sorduğumuzda düzenli spor yaptığı için cevabını alırız. Dolayısıyla neden sonuç cümlesi olur.

Spor yapmak için erken kalktım. (1. Yargının gerçekleşip gerçekleşmediğini bilmiyoruz = – / 2. Yargı gerçekleşmiştir = + )

Bu cümlede erken kalkmamın sebebini söylemiyorum. Spor yapmak amacıyla erken kalktığımı söylüyorum. Yani erken kalkma amacımı söylüyorum. Dikkat ederseniz amacımı söyledim ama spor yapıp yapmadığım henüz belli değil. Dolayısıyla bu bir amaç sonuç cümlesi olur. )

Okul birincisi olduğundan ilk tercihine yerleşti. ( + + Neden sonuç cümlesi )

Soru çözmek için test kitabı aldı. ( – + Soru çözmek amacıyla test kitabı aldı. Amaç sonuç cümlesi. )

Koşul Cümleleri

kosul cumlesi — koşul cümlesi = babane kuralı

Bir eylemin gerçekleşmesinin bir şarta, koşula bağlandığı cümlelerdir. Biz buna eğitimde “babanne kuralı” deriz. “Süt içersen parka götürürüm.” gibi. İfade kalıbı “yaparsan yaparım” şeklindedir.

Koşul cümleleri birkaç farklı yolla yapılır.

1. ama, fakat, lakin, ancak, ki gibi bağlaçlar ile yapılır.

Seninle gelirim ama bu sefer yemeklerin parasını ben ödeyeceğim. ( Bu cümlede seninle gelmemin KOŞULU yemeklerin parasını benim ödememdir. )

Günde en az yarım saat kitap oku ki paragraf sorusunu daha hızlı çöz. (Paragraf sorusunu daha hızlı çözebilmenin koşulu günde en az yarım saat kitap okumaktır.)

2. Dilek şart kipi olan “–se, -sa” çekimlenmiş eylemler ile koşul cümlesi yapılabilir.

Günde iki saat soru çözersen istediğin telefonu alırım.
Misafirlikte uslu durursan sana bir tane çikolata vereceğim.
Bugün beni üzmezsen akşama seni ödüllendireceğim.
Ispanak yersen güçlü bir çocuk olursun.

3. “-medikçe” ekiyle türetilmiş sözcükler ile koşul cümlesi yapılabilir.

Bu hastalık geçmedikçe dondurma yemeyeceksin. ( Dondurma yemenin şartı hastalığın geçmesidir.)
Sözümü dinlemedikçe sana güler yüz yok.
Biz ona güler yüzlü davrandıkça o tepemize çıkıyor.

CÜMLEDE ANLAM ÇIKMIŞ SORULAR ONLİNE TEST I (35 SORU)
CÜMLEDE ANLAM ÇIKMIŞ SORULAR ONLİNE TEST II (30 SORU)
CÜMLEDE ANLAM ÇIKMIŞ SORULAR ONLİNE TEST III (21 SORU)
CÜMLEDE ANLAM ÇIKMIŞ SORULAR ONLİNE TEST IV (22 SORU)
CÜMLEDE ANLAM ÇIKMIŞ SORULAR ONLİNE TEST V (29 SORU)