Sıfatlarda Küçültme
Bir sözcüğe küçültme yapmak için “-(i)mtrak, -cık, -cik, -ce ve –(i)msi” gibi ekler kullanırız. İşte bu ekleri sıfatlara getirdiğimiz zaman da sıfatların anlamında küçültme yapmış oluruz.
Sıfatlarda Küçültme Örnekleri
Küçücük evinde çok mutluydu. (küçük-cük)
Minicik elleri ile hayata sarılmayı başardı. (minik-cik)
Büyükçe bir binada oturduğunu hiç söylemedi. (Büyük-ce. Küçültme deyince aklımıza sadece ufaltma, küçültme anlamı gelmemeli. Büyükçe sözcüğü de küçültme örneğidir.)
Yeşilimtırak bir kazak ile görmüştüm onu ilk defa.
Dalındaki cevizi kalınca bir sopayla vura vura indirecektik.
Sıfatlarda Pekiştirme
Anlatımı daha kuvvetli hale getirmek, sıfatın etki derecesini arttırmak için sıfatlar bazen olduğundan daha vurgulu veya kendini tekrar ederek söylenir. Bu durumlarda pekiştirilmiş sıfat ortaya çıkar. Birkaç farklı yöntemle sıfatlarda pekiştirme yapılır:
- Bir sıfatın ilk ünlüsünün hemen yanına kendisi ile uygun olan “m,p,r,s” seslerinden biri getirilerek yapılır. Bu şekilde anlam güçlendirilir.
Yemyeşil ağaçlarda güpgüzel tırtıllar mutluluk şarkıları söylüyorlardı.
Bir bardak çay eşliğinde masmavi denizi seyre daldım.
Gözlerine simsiyah bir sürme çekmiş olmasına rağmen oldukça bakımlı duruyordu.
Bazen pekiştirme ünsüzlerinden sonra araya bir ünlü/ünsüz türeterek pekiştirmenin derecesi arttırılır.
Yapyalnız bir adamdı. / Yapayalnız bir adamdı.
Çırçıplak duruyor karşımda Anadolu. / Çırılçıplak duruyor karşımda Anadolu.
- Aynı sıfatın tekrarı ile yani ikileme kurarak da pekiştirme sağlanabilir.
Beyaz beyaz önlükler ne de yakışırmış oğluma.
Mavi mavi gözleri ile içimi eritiyordu.
Ayaş’ın domatesini aldı mı taze taze kokusunu duyarsın.
- İkilemelerin arasına “mi” soru edatı yazılarak da pekiştirme yapılabilir.
Onun arabası var güzel mi güzel şoförü de var özel mi özel.
Yeşil mi yeşil bu diyarlar sonsuza akan.
1 views
