Sözcükte anlam konusu Türkçenin belki de en önemli konusudur. Hem YGS Türkçede hem ÖSYM’nin hazırladığı tüm sınavlarda 3-4 adet soru ile karşımıza çıkması bakımından hem cümlede ve paragrafta anlam konusuna temel olması bakımından hem de Türkçenin mantığını kavrama bakımından önemli bir konudur.
Geçmiş yıllarda çıkan sorulara baktığımızda ÖSS’de, YGS’de ve LYS’de sözcükte anlam konusundan mutlaka soru bulunmuş, sorulmadığı yıl hiç olmamıştır. Bu sebeple tüm YGS Türkçe hazırlık kitapları anlam bilgisi bölümünde ilk olarak sözcükte anlam konusu ile konu anlatımına başlar.
Bizim de konu anlatımı sıramız öğrenme mantığınıza uygun olarak hazırlanmıştır. Bu sebeple eğer YGS Türkçeyi tam anlamıyla öğrenmek istiyorum, hiç soru kaçırmak istemiyorum diyorsanız lütfen [highlight] konu atlamadan, sırası ile öğrenin.[/highlight]Konu sıramız içindekiler bölümünde yer almaktadır.
Sözcükte Anlam ve Kavram (Kelimede Anlam ve Kavram)
Sözcükte anlam konusu bazı kaynaklarda “kelimede anlam ve kavram” şeklinde karşımıza çıkar. Bu sizi yanıltmasın. “Sözcük” ve “kelime” kavramları eş anlamlı iki kelimedir ve aynı anlamda kullanılmaktadır. Her ikisi de sözlüğümüzde vardır ve aynı anlamları ifade eder. Ancak biz anlaşılmasının kolay olması açısından “sözcük” ismini daha münasip görüyoruz.
Dilimizde kullandığımız sözcükler zaman içerisinde kullanımlarına bağlı olarak kimi zaman genişleyerek kimi zaman da daralarak değişmektedir. Örneğin “oğul” sözcüğü Türkçenin en eski yazılı kaynakları olan Orhun Yazıtları’nda “evlat, çocuk” anlamına geliyordu. Bugün ise sadece “erkek çocuk” için “oğul” kelimesi kullanılmaktadır.
Aşağıdaki iki cümleyi inceleyelim:
Bugün kalbimi çok kırdığının farkında değil misin? (İncitmek anlamında)
Bugün kırdığın beşinci bardak. (Parçalamak anlamında)
Bu iki cümleye baktığımızda iki farklı anlamda kullanılan “kırmak” eylemini göreceksiniz. Dikkat ederseniz “kırmak” sözcüğü zaman içerisinde farklı anlamlara gelecek şekilde kullanılmıştır. Burada çok anlamlılık kavramına değinelim.
Çok anlamlılık
Dildeki kelimelerin çeşitli anlam değişmeleri, benzetmeler, mecazlar, deyiş aktarmaları vs. yolu ile farklı anlamlara gelecek şekilde kullanılması ile çok anlamlılık ortaya çıkar. Yukarıda verdiğimiz “kırmak” sözcüğü buna örnektir. Yazılışları aynı olan “kırmak” kelimeleri farklı anlamlarda kullanılmıştır. Bu da çok anlamlılık demektir.
Tüm bu örneklerden sonra görüyoruz ki, sözcükte anlam ünitesinde kelimelerin (sözcük) kazandıkları yeni anlamları, bu yeni anlamları nasıl kazandığını, kelimelerin özel anlamlarını vs. tek tek ele alacağız. Aşağıda içeriğimizi tablo halinde göreceksiniz.
SÖZCÜKTE ANLAM / KELİMEDE ANLAM
3. Sözcük Anlamıyla İlgili Temel Kavramlar
a. Genel ve Özel Anlamlı Sözcükler
b. Somut ve Soyut Sözcükler
c. Nitel ve Nicel Anlamlı Sözcükler
d. Ad Aktarması
e. Dolaylama
f. Güzel Adlandırma
g. Deyim Aktarması (Duyular Arası Aktarım)
1 views
paragraf olmuyor yapamıyorum