Pratik Türkçe bölümümüzde TEOG, YGS, LYS ve KPSS’de çıkma ihtimali yüksek olan yazım kuralları konularına yönelik ufak ipuçlarını görsel bir şekilde anlatmaya “Ki Ekinin Yazımı” isimli yazımız ile başladık ve de/da bağlacının yazımı konusu ile devam ediyoruz.
Görselimiz her ne kadar konuyu özetlemiş gibi gözükse de bir kez de buradan tekrar etmekte fayda var.
Dilimizde iki türlü “de” vardır. Bunların bir tanesi ek olan “-de ve -da” diğeri de bağlaç olan “de ve da”dır. Tıpkı ki’deki gibi burada da ek olan “-de” sözcüğe bitişik yazılırken bağlaç olan “de” sözcükten ayrı yazılır. Mesele burada başlıyor işte. Bağlaç olan ile ek olanı nasıl ayırt ederiz?
Yapmanız gereken çok basit. “de, da”yı cümleden çıkarın. Eğer cümle bozuluyorsa, anlam anlamlıktan çıkıyorsa işte buradaki “de veya da” ek olanıdır. Haliyle cümleye bitişik yazılır.
Örnek: Elde avuçta ne varsa aldı götürdü. (Cümle “El avuç ne varsa götürdü.” şeklinde bozuk olacağı için de ve da burada ektir, bitişik yazılır.)
Şimdi vedalaşalım, okulda görüşürüz. (Cümle “Şimdi vedalaşalım okul görüşürüz.” şeklinde anlamsız olacağı için de ve da ektir, bitişik yazılır.)
Eğer “de veya da” cümleden çıkarılınca hafif bir daralma dışında anlamda bozulma olmuyorsa bu bağlaç olan de ve da’dır. Ayrı yazılır.
Örnek: Sen de bizimle gelecek misin? (Cümle “Sen bizimle gelecek misin?” şeklinde yazıldığında anlamda çok ufak bir daralma dışında bozukluk olmadığı için bu de bağlaç olan de’dir, ayrı yazılır.)
1 views
